ထိန္ခ်ံဳးသည္ တရုတ္ျပည္ ေျမပူေဒသ ၃ခုထဲမွ ၁ခု ျဖစ္သည္။ ၎၏ ေျမပူ အပူခ်ိန္ျမင့္ျခင္း၊ ေရေႏြးေငြ႔မ်ားျခင္း၊ ေရေႏြး လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းထန္ျခင္းတို႔သည္ ျပည္တြင္း၌ အလြန္ရွားသည္။ ေဒသအတြင္း ေရဆူစမ္း၊ အေငြ႔စမ္း၊ ပန္းထြက္စမ္း၊ ေရပူစမ္း အုပ္စု ၈၈ ေနရာ ရွိသည္။ စမ္းအုပ္စု တစ္ခုတိုင္းတြင္ ေရပူ၊ ေလပူမ်ား ထြက္ေနသည္။ ထိုထဲတြင္ စီရင္စု တစ္ခုလံုး၏ ေျမပူနယ္ေျမ၏ အပူခ်ိန္ျမင့္ ဗဟိုမွာ ပင္လယ္ပူပင္ ျဖစ္သည္။ ၎၏ ႐ႈခင္း၊ ေရအပူခ်ိန္၊ လွ်ံထြက္လာေသာ ပမာဏသည္ စီရင္စုတစ္ခုလံုးတြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။ “အပူတစ္ခု ပင္လယ္ျဖစ္”ဟူေသာ အမည္တြင္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ေျမပူ မီးေတာင္ ႐ႈခင္း နာမည္ႀကီးဇုန္ထဲမွ အေရးႀကီးဆံုး ႐ႈခင္းထဲမွ တစ္ခု ျဖစ္သည္။

       ပင္လယ္ပူသည္ ထိန္ခ်ံဳးၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္ ၁၀.၅ ကီလိုမီတာ ေနရာတြင္ တည္ရွိၿပီး စုစုေပါင္း ဧရိယာ ၈ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ရွိသည္။ ႐ႈခင္းဇုန္ တစ္ခုလံုးသည္ ေက်ာင္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္းကို ရစ္ပတ္ထားၿပီး ေခ်ာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေတာင္မ်ား ေကြ႔ေကာက္ေနၿပီး ႐ႈခင္း ျပန္႔က်ဲစြာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည္။ ဖြဲ႔စည္းပံု ထင္ရွားသည္။ ပင္လယ္ပူ၏ ေျမပူ အမွတ္အသားမွာ ေလ ပန္းထုတ္ေသာ အေပါက္၊ အေငြ႔ ထြက္ေနေသာ ေျမပူ၊ ဆူပြက္စမ္း၊ ပန္းထြက္ေသာ စမ္း၊ ေရပူစမ္း၊ ေရပူ ပန္းထုတ္ ေပါက္ကြဲေသာ အဆိပ္ေငြ႔ အေပါက္ ဟူ၍ ႐ႈခင္း ၇ မ်ိဳး ရွိသည္။ ထိုထဲတြင္ ၾကည့္လို႔ ေကာင္းတာက ေရဆူအိုးႀကီး၊ နဂါးပူမွ အလံုးကို ပတ္၊ ဗံုျမည္စမ္း၊ ပုလဲစမ္း၊ မ်က္မွန္စမ္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေရတြင္း၊ နတ္ ေရခ်ိဳးကန္၊ အပူ ျဖာထြက္ေျမ၊ ျခေသၤ့ေျမ၊ ဖားျပဳတ္ ပါးစပ္ ေက်ာင္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း ေရတံခြန္ ႏွင့္ ငွက္ေရတြင္း စသည့္႐ႈခင္းမ်ား ရုပ္သြင္ အလြန္ ထူးျခားဆန္းျပားေနၿပီး စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေကာင္းေနသည္။ ထိုထဲတြင္ ေရဆူအိုးႀကီးသည္ ႀကီးက်ယ္ ခမ္းနားဆံုး ျဖစ္သည္။

       ပင္လယ္ပူ ႐ႈခင္းဇုန္၏ ရာသီဥတု ေႏြးေထြးသည္။ ေလထု သန္႔ရွင္းၿပီး၊ မင္နရယ္ စမ္းမ်ား ၾကည္လင္ သန္႔ရွင္းေနသည္။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အက်ိဳးရွိေသာ ျဒပ္စင္အေသး(microelement) အမ်ိဳးမ်ိဳး ပါဝင္သည္။ အရိုးအဆစ္ ကိုက္ခဲေရာဂါ၊ အရိုးက်ီးေပါင္း၊ ေလျဖတ္ၿပီးေနာက္ က်န္ခဲ့ေသာ ေရာဂါ၊ အေရျပား ေရာဂါ စသည့္ နာတာရွည္ေရာဂါ ၁၀ မ်ိဳးေက်ာ္အတြက္ ထူးျခားေသာ အာနိသင္မ်ား ရွိသည္။ ႐ႈခင္းဇုန္အတြင္း ခရီးသြား ဝန္ေဆာင္မႈ၊ ေဆးဝါး ကုသမႈ တန္ဆာပလာ အျပည့္အစံု ရွိသည္။စီရင္စုၿမိဳ႕မွ ပင္လယ္ပူသို႔ သြားေသာ ကတၱရာလမ္းသည္ လမ္းေဘးႏွစ္ဘက္မွ စိမ္းစိုေနေသာ သစ္ရိပ္အၾကားတြင္ နစ္ျမႇဳပ္ေနသည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အဆင္ေျပ ျမန္ဆန္သည္။ ယခုအခါ ပင္လယ္ပူသည္ ခရီးသြား လည္ပတ္၊ အနားယူရန္၊ သိပၸံပညာ ေလ့လာရန္ အေကာင္းဆံုး ႐ႈခင္းဇုန္ ျဖစ္လာၿပီ။

       ေရဆူအိုးႀကီး ေရဆူစမ္းသည္ ပင္လယ္ပူ၏ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ကုန္းတစ္ဝက္ေပၚတြင္ တည္ရွိသည္။ ပင္လယ္ပူ ႐ႈခင္းဇုန္၏ အဓိက ႐ႈခင္းထဲမွ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ စမ္းသည္ အဝိုင္းပံုစံ ျဖစ္ၿပီး အခ်င္း ၆.၁၂ မီတာ၊ အနက္ ၁.၅ မီတာ၊ ေရအပူခ်ိန္ 96.6℃ ၊ လွ်ံထြက္ပမာဏ 0.94L/S ရွိသည္။ ေရဆူစမ္း ပတ္လည္တြင္ ေက်ာက္ျပား ၈ ျပား စီခင္းထားသည္။ ေက်ာက္ျပားေပၚတြင္ တရုတ္ဘားကြ(၈ ေထာင့္မွန္) ထြင္းထားသည္။ စမ္း၏ ေဘးတြင္ ဆူပြက္ေနေသာ ေရမ်ား လွ်ံထြက္ေနသည္၊ လိႈင္းထေနသည္။ ေရသံ တဝုန္းဝုန္းႏွင့္ ေရေႏြးေငြ႔မ်ား ေကာင္းကင္သို႔ ပ်ံ႕လႊင့္ေနၿပီး တိမ္လိုလို၊ ႏွင္းလိုလိုနဲ႔။ အလြန္ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားပါသည္။ စမ္းေရ ၾကည္လင္ၿပီး ေရအရည္အေသြးသည္ အယ္ကာလိုင္း အေပ်ာ့ ျဖစ္သည္။ ေခ်ာ္ၿပီး မဆီပါ။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အက်ိဳး ရွိေသာ ျဒပ္စင္အေသး(microelement) အမ်ိဳးမ်ိဳး ပါရွိသည္။

ဤေနရာတြင္ သဘာဝ အပူျဖင့္ ထမင္းေပါင္း၊ ၾကက္ဥျပဳတ္သည္။ အရသာ အလြန္ ခ်ိဳေမြးပါသည္။

       မိန္းမေခ်ာကန္ကို နတ္ ေရခ်ိဳးကန္ဟုလည္း ေခၚသည္။ ပင္လယ္ပူ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း၏ ဘယ္ဘက္တြင္ တည္ရွိသည္။ ေရ အပူခ်ိန္ 45℃ ရွိၿပီး ေရစီးပမာဏ 3.2L/S ရွိသည္။ ေရကန္သည္ ၾကည္လင္ၿပီး ေအာက္ထိ ျမင္ရသည္။ ေရကန္သည္ ေက်ာက္နံရံႏွင့္ ကပ္လ်က္ တည္ရွိသည္။ ေက်ာက္နံရံ၏ အကြက္မ်ားသည္ ပန္းခ်ီႏွင့္တူသည္။ ၎၏ ေရေႏြးအမ်ားစု ပုလဲစမ္း၊ ဗံုျမည္စမ္း၊ မ်က္မွန္စမ္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေရတြင္းတို႔မွ လာသည္။ စမ္းသည္ ေက်ာက္ေဆာင္မ်ားမွ စီးဆင္းသျဖင့္ ေရတံခြန္ အႀကီးအေသးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ကန္ထဲမွ ေရပူစမ္းႏွင့္ ေပါင္းစည္းသည္။ တကယ္ကို လွလို႔ မဆံုးပါ။

       မ်က္မွန္စမ္းသည္ ပင္လယ္ပူ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း၏ ညာဘက္ကမ္း၊ ပုလဲစမ္း၏ ေအာက္ဘက္တြင္ တည္ရွိသည္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ၁၄၆၀ မီတာတြင္ ရွိသည္။ ေရအပူခ်ိန္ 94℃ ရွိၿပီး စီးဆင္းပမာဏမွာ 0.7L/S ရွိသည္။ စမ္းေရ ၾကည္လင္ၿပီး စမ္းေရ စိမ့္ထြက္ေပါက္ ကပ္လ်က္ တည္ရွိသည္။ ပံုသဏၭာန္မွာ မ်က္မွန္ ႏွင့္ တူသျဖင့္ “မ်က္မွန္စမ္း”ဟု ေခၚသည္။ ညီအစ္မ ႏွစ္ေယာက္ ပခံုးခ်င္းဆိုင္ ရပ္ၿပီး သီခ်င္းဆိုေနသလို ျဖစ္ေနျပန္ေတာ့ “ညီအစ္မစမ္း”ဟုလည္း ေခၚသည္။

       ဗံုျမည္စမ္းသည္ ပင္လယ္ပူ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း၏ ညာဘက္ကမ္း၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ၁၄၆၀ မီတာတြင္ တည္ရွိသည္။ ေရအပူခ်ိန္ 94.8℃ ရွိသည္။ ေရအရည္အေသြးမွာ အယ္ကာလိုင္း အေပ်ာ့ ျဖစ္သည္။ ဗံုကဲ့သို ဆူပြက္ေနသည္။ ေက်ာက္တံုးႀကီး တစ္တံုးက ေရေႏြးေငြ႔ကို ကာထားသျဖင့္ ဆူပြက္ေသာ ေရမ်ား ထြက္လာရာတြင္ ဒုန္းဒုန္း ျမည္ေနသည္။ အသံသည္ ဗံုတီးသံႏွင့္ တူသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗံုျမည္စမ္းဟု ေခၚသည္။

       ပုလဲစမ္းသည္ ပင္လယ္ပူ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း၏ အေနာက္ဘက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိၿပီး ယပ္ေတာင္ ပံုသဏၭာန္ ရွိသည္။ စက္ဝိုင္းျခမ္း ၄.၅ မီတာ ရွည္၊ ၂ မီတာ က်ယ္သည္။ ေရအပူခ်ိန္ 92.5℃ ရွိၿပီး စီးဆင္းပမာဏမွာ 0.2L/S ရွိသည္။ ၾကားတြင္ အေငြ႔ထြက္ေပါက္ ရာခ်ီ ရွိၿပီး ေရက်င္းမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ဆူပြက္ေသာ ေရသည္ က်င္းေအာက္မွ စိမ့္ထြက္လာသည္။ လင္းလက္ေနေသာ ပုလဲလံုး အကံုးမ်ားကို ေထြးထုတ္ေနသလို ျဖစ္ေနသည္။ ေနေရာင္ေအာက္တြင္ အေရာင္စံုေနသည္။ ပုလဲလိုလို၊ ေက်ာက္စိမ္းလိုလို ျဖစ္ေနသည္။

       ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေရတြင္းသည္ ပင္လယ္ပူ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း၏ ညာဘက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိသည္။ ေရအပူခ်ိန္ 88℃ ရွိၿပီး စီးဆင္းပမာဏမွာ 0.02L/S ရွိသည္။ ေလးေထာင့္ အကြက္ ၁၂ ကြက္တြင္ တရုတ္ zodiac အေကာင္ ၁၂ ေကာင္ပံု ထြင္းထားသည္။ ၎၏ ေရထဲတြင္ ျဒပ္စင္အေသး(microelement) အမ်ိဳးမ်ိဳး ပါရွိသည္။ အာရုံစနစ္ကို ထိန္းညိႇေပးျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္တြင္း သံသရာ လည္ပတ္တာ ျမန္ေစျခင္း၊ ေသြးေၾကာကို ခ်ဲ႕ေပးျခင္း၊ endocrine ထိန္းညိႇေပးျခင္း စသည့္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ရွိသည္။ “ဆန္းၾကယ္ေသာ ေဆးညႊန္း”ဟုေခၚတြင္ ခံရသည္။

       ေခ်ာင္းကေလး တစ္ခုသည္ အေရွ႕မွ အေနာက္သို႔ ပင္လယ္ပူ ေတာင္ၾကားမွ စီးဆင္းသြားသည္။ ေခ်ာင္းေရ ႏွင့္ ေခ်ာင္း၏ ၾကမ္းခင္းေပၚမွ အပူ ေရာေႏွာသြားသျဖင့္ ေခ်ာင္းေရ၏ အပူခ်ိန္ ျမင့္ေနသည္။ ၁ႏွစ္ ၄ရာသီစလံုး ေရေႏြးခ်ိဳးႏိုင္သည္။ လူမ်ားသည္ ေခ်ာင္းထဲတြင္ ေရခ်ိဳးေလ့ရွိသျဖင့္ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္းဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။ သိပၸံပညာ ေလ့လာဇုန္ အပိုင္းမွ ေခ်ာင္းသည္ ေတာင္မ်ား မတ္ေစာက္သျဖင့္ ေခ်ာင္းေရ ခုန္ၿပီး က်ဆင္းလာကာ ေရတံခြန္ ၃ ထပ္ ျဖစ္သြားသည္။ ဆန္းေတေရႊ(ေရ ၃ ဆင့္)ဟု ေခၚသည္။ ေရေႏြးေငြ႔မ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီး မီးခိုးလိုလို၊ ႏွင္းလိုလုိနဲ႔။ စဥ္သြားေသာ ေရစက္မ်ား ႏွင့္ ေျမေအာက္မွ ပန္းထုတ္ေသာ ေရေႏြးေငြ႔တို႔က လွပေသာ သက္တံ့ မၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚေစသည္။ လွပေသာ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္းကို ပိုမို ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေစသည္။

       ဖားျဖဳတ္ပါးစပ္ ေရပန္းထြက္ စမ္းသည္ ပင္လယ္ပူ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္း ေရတံခြန္၏ ေက်ာက္ကမ္းပါးေပၚတြင္ တည္ရွိသည္။ ထြက္လာေသာ ေရ၏ အပူခ်ိန္ 95.5℃ ရွိၿပီး စီးဆင္းပမာဏမွာ 1L/S ရွိသည္။ ေသြးေၾကာပံုစံ ေရပန္းထြက္ စမ္းျဖစ္သည္။ ေရရွည္ ဆူပြက္ ပန္းထြက္ျခင္းေၾကာင့္ ကယ္လစီယမ္ ျဖစ္သြားေသာ ေနရာသည္ ဖားျဖဳတ္ပါးစပ္၏ ေရပန္းထြက္ေပါက္ ႏွင့္တူသည္။ ဆူပြက္ေသာ ေရသည္ ေက်ာက္ထန္း(ေရခ်ိဳးကန္)ေခ်ာင္းသို႔ တေစာင္း ပန္းထြက္သည္။ ပန္းထြက္ေသာ အကြာအေဝး ၁.၅ မီတာ ရွိသည္။ ဖားျဖဳတ္ အရွင္ ၂ေကာင္က ေအးေအးေဆးေဆး တိမ္ကို ၿမိဳခ်၊ ႏွင္းကို မႈတ္ထုတ္ ေနသလိုပါပဲ။ ထို႔ျပင္ ဟူးဟူးဟူး ဆိုေသာ အာေခါင္ ဟန္႔ေသာ အသံလည္း ရွိေသးသည္။ ၾကည့္ရတာ အလြန္ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေကာင္းပါသည္။

ပင္လယ္ပူသို႔ ဝင္ေသာ လက္မွတ္။ ၆၀ ယြမ္

ပင္လယ္ပူသည္ အပူခ်ိန္ျမင့္ေသာ ေနရာ ျဖစ္သျဖင့္ မတူညီေသာ ခံစားမႈ ရရွိမည္။